عفونت گوش در کودکان

من چگونه مي توانم بفهمم فرزندم به عفونت گوش مبتلا شده است؟

درد اولين علامت است. ممكن است فرزند شما بگويد كه گوش درد دارد يا خود شما متوجه شويد كه او گوشش را مي كشد. ابتلاء اخير به سرماخوردگي يا سينوزيت نيز در تشخيص كمك كننده است. او ممكن است تب داشته باشد يا اصلا تب نداشته باشد.

علائم زير را ممكن است در او ببينيد:

• كاهش اشتها. عفونت گوش ممكن است جويدن و بلع را دردناك كند.
• تغيير در عادت خوابيدن. دراز كشيدن و خوابيدن ممكن است موجب افزايش درد در سمت گوش بيمار شده و اختلال در خوابيدن بوجود آورد.
• اسهال و استفراغ. ويروسي كه موجب عفونت گوش مي شود ممكن است بر دستگاه گوارش نيز اثر بگذارد.
• خروج مايع زرد يا نسبتا سفيد از گوش. البته در اكثر بچه ها ااتفاق نمي افتد اما مي تواند نشانه اي از وجود سوراخ كوچك در پرده گوش باشد كه از طريق آن چرك و عفونت به بيرون تخليه مي شوند. در اكثر موارد بعد از بهبود و پاك شدن گوش از عفونت، اين سوراخ خود به خود ترميم خواهد شد.
• بوي نامطبوع. شما ممكن است يك بوي عفونت و نامطبوع از گوش عفوني شده احساس كنيد.
• اشكال در شنيدن صداها. تجمع مايع در گوش مياني ممكن است مانع شنيدن اصوات شود.
• ايجاد اختلال در حفظ تعادل بدن. گوش در حفظ تعادل، كمك كننده است. بنابراين ممكن است شما احساس كنيد كه فرزندتان قادر به حفظ تعادل خودش نيست و نسبت به قبل كمي دچار مشكل شده است.

عفونت گوش چقدر شايع است؟

عفونت گوش بعد از سرماخوردگي شايع ترين بيماري كودكان است. در حقيقت سه چهارم كودكان قبل از اينكه به 3 سالگي برسند، يكبار دچار عفونت گوش شده اند.

عامل عفونت گوش چيست؟

عفونت گوش معمولا توسط باكتري ايجاد مي شود. اما ويروس ها نيز مي توانند عامل آن باشند. اين وضعيت هنگامي رخ مي دهد كه مايع پشت پرده گوش تجمع پيدا مي كند و سپس عفوني مي شود. بطور طبيعي هر مايعي كه در اين ناحيه جمع شود، توسط شيپور استاش (لوله يا مجرايي كه گوش مياني را با حلق ارتباط مي دهد) تخليه مي شود. اما اگر شيپور استاش دچار انسداد شود – كه در سرماخوردگي، سينوزيت و حتي آلرژي بطور شايعي اين اتفاق مي افتد– اين مايع در گوش مياني گير مي افتد و تخليه نمي شود. ميكروبها محيطهاي تاريك و گرم و مرطوب را دوست دارند، بنابراين گوش مياني كه از مايع پر شده است، محل خوبي براي رشد و تغذيه آنها به حساب مي آيد. همانطور كه عفونت بدتر مي شود، التهاب در پشت و پرده گوش بيشتر شده و ايجاد درد مي كند. تب در صورتي ديده مي شود كه بدن فرزند شما سعي كند بر عليه عفونت مبارزه كند. در چنين شرايطي كه التهاب گوش مياني با تجمع مايع، درد، قرمزي پرده گوش و بعضي اوقات تب بروز مي كند، در پزشكي عفونت حاد گوش مياني يا acute otitis media ناميده مي شود. (AOM) از آنجا كه در بچه ها شيپور يا لوله استاش كوتاه است (كمتر از يك و نيم سانتيمتر) و بطور افقي است آنها خيلي مستعد به عفونت گوش مياني هستند.همينطور كه آنها بزرگ مي شوند، لوله بلندتر شده و بيشتر عمودي مي شود و خروج يا تخليه مايع آسانتر صورت مي گيرد.

چه وقت من بايد با دكتر تماس بگيرم؟

اولين علائم عفونت گوش را كه ديديد با دكتر تماس بگيريد. او از شما مي خواهد كه نزد او برويد و گوش فرزندتان را با وسيله اي كه اتوسكوپ ناميده مي شود معاينه مي كند. اگر پرده گوش كودك قرمز، متورم و مرطوب به نظر برسد، به احتمال بسيار زياد عفون گوش مياني را مطرح مي كند. ممكن است او بخواهد گوش فرزندتان را با دستگاهي بنام pneumatic otoscope معاينه كند. در اين معاينه حركت پرده گوش را در پاسخ به جريان هاي كوچك هوا كه توسط دستگاه آزاد مي شود، ملاحظه مي كنند. اگر پرده گوش در مقابل اين جريان هاي هوا حركتي نداشت بدين معني است كه تجمع مايع در گوش مياني وجود دارد و ممكن است گوش مياني عفوني شده باشد.

پزشك براي درمان عفونت فرزند من چكار مي كند؟

درمان به علائم بستگي دارد. توصيه مي شود كه اگر كودك بين 2 تا 12 سال باشد به او آنتي بيوتيك داده شود. اگر علائم حاد است و پزشك به تشخيص عفونت حاد گوش مياني اطمينان دارد بهتر است تخليه انجام شود. اگر پزشك اطمينان ندارد يا كودك علائم حاد ندارد، پزشك مي تواند او را به مدت 48-24 ساعت تحت نظر بگيرد و ببيند آيا بدون مصرف آنتي بيوتيك علائم او بهتر شده است يا نه؟ 80% بچه ها با تشخيص عفونت حاد گوش مياني بدون دريافت آنتي بيوتيك بهتر مي شوند. اما معمولا پزشك براي اينكه نمي تواند كودك را به دقت تحت نظر داشته باشد و براي جلوگيري از بروز عوارض در صورت شك قوي هم آنتي بيوتيك تجويز مي شود. هر چه كودك بيمار تر به نظر برسد لازم است اقدامات احتياطي بيشتري بكار برد و دارو را زودتر شروع كنيد. اگر براي فرزند شما دارو تجويز شده است آن را بطور كامل به او بدهيد و دوره درمان را كامل كنيد. بعد از يك هفته او را براي ويزيت مجدد نزد پزشك معالج ببريد تا از موثر بودن داروها اطمينان پيدا كند. بخاطر داشته باشيد آنتي بيوتيك سبب كاهش درد در 24 ساعت اوّل نمي شود، در واقع اثر تسكين دهندگي آن به تدريج و بعد از 24 ساعت اول شروع مي شود. براي كاهش درد بهتر است از مقدار مناسب استامينوفن يا ايبوپروفن استفاده كنيد. (هرگز به فرزندتان آسپرين ندهيد زيرا او را مستعد سندرم Reye’s مي كند كه نادر اما كشنده است).

كمپرس گرم يا قطره گوش نيز ممكن است براي او مفيد باشد (از پزشك فرزندتان در مورد بهترين قطره گوش سؤال كنيد) بالا نگه داشتن سرش هنگاميكه دراز كشيده يا خوابيده است نيز مي تواند كمك كننده باشد. اگر درمان با آنتي بيوتيك را شروع كرده ايد و يا هنوز شروع نكرده ايد و حال عمومي او بعد از چند روز بهتر نشد  اگر هنوز تب دارد، يا هر يك از علائم هنوز وجود دارد و حالش بدتر شده است  به پزشكش اطلاع دهيد. ممكن است او لازم بداند آنتي بيوتيك فرزندتان را تغيير دهد.

برا ي پيشگيري از عفونت گوش چه مي توانيم بكنيم؟

عفونت گوش به خودي خود مسري و واگيردار نيست، اما عفونت دستگاه تنفسي كه قبل يا به همراه آن است مسري است. بچه هاي سنين مدرسه بيشتر در معرض ابتلا به عفونت گوش هستند زيرا با ميكروبهاي بيشتري در تماس هستند. براي كاهش سرايت و پخش ميكروب دستهايتان را هميشه بعد از رفتن به توالت و قبل از آماده كردن غذا بشوئيد؛ همينطور به كودكانتان آموزش دهيد هر بار قبل از غذا خوردن دستهايش را بشويد.